Coğrafya profesörü hocamız Hayati Doğanay yıllar önce Coğrafya’ya Giriş kitabında sadece coğrafyanın temel konularını anlatmakla kalmamış aynı zamanda üniversite eğitimi alan bireylerde olması gereken özellikleri de belirtmiş. Bir vesile yeniden karşılaştığım bu niteliklerle ilgili olarak diyorum ki keşke üniversite eğitimi alan her bireyde hadi daha iyimser bir ihtimalle çoğumuzda bu nitelikler kazanılabilseydi. 1997’den günümüze çok yıllar geçmiş olmasına rağmen eğitimde niteliği arttıramamış olmamız ne kadar acı olsa da bu nitelikleri hatırlatmakta fayda var. Belki bir çok problemimizin çözülmesinde faydalı olur. Zira olayların çözümünde temel mesele bireylerin tutum, davranış ve karakterleri yoksa çözülmeyecek sorun yok.
İşte Doğanay hocamızın ifadeleri ile eğitimli bireylerin niteliksel tutum ve davranışları
Üniversite eğitimi almış bireylerden toplum bir takım niteliksel davranış bekler. Bireylerin tutum, davranış, anlayış, düşünce, hal ve hareketleri yönünden gözle görülür bir takım değişiklikler olması gerekir. Bunlardan bazıları şu şekildedir;
1-Mütevazi (alçakgönüllü) olur. Olgun ve vakur davranışlar sergiler. Basit ve yapmacık hareketler sergilemez.
2- Kibar olurlar. Konuşmalarında, hareketlerinde, tutum ve davranışlarında ölçü dışı olmaktan kaçınırlar. Asla kendilerini övmezler.
3- Olaylar karşısında soğukkanlı (itidal sahibi) olurlar. Fevri hareket etmezler (asarım, keserim, yakarım…vb ifadelerden kaçınırlar). Sansasyonel beyanlardan, tarafgil tavır almaktan, taşkın hareketlerden özenle kaçınırlar. Sevinçleri çok büyük tören havasında, üzüntüleri de depresyonik bir bitkinlik havasında karşılamazlar.
4- Geçimli ve uyumlu olurlar. Saygınlıklarını zedeleyecek davranışlardan özenle kaçınırlar. İtibarlarını korumakla birlikte, meslektaşları, bütün meslekler ve mensuplarına da itibar ederler.
5- İhtiyaç duyulduğu ve gerekli olduğu kadar konuşmaya özel önem verirler. Çok düşünür az konuşurlar. Gerekli olduğu zamanlarda görüş ve önerilerini açıklamaktan asla kaçınmazlar.
6- Çok zorunlu olmadıkça randevu almadan ziyarete gitmezler ve randevu saatine kesinlikle bağlı kalırlar.
7- Asla dedikodu yapmazlar. Bireyler, aileler arasında fitne-fesat çıkarma yoluna sapmazlar. Bireylerin özel yaşantısına girme yolları aramazlar. Aile hayatı ve kişilerin özel hayatı gizliliği ilkesine saygılı olurlar. Onların ayıp ve zaaflarını araştırmaz, ifşa etmez ve izini sürmezler.
8- Tanık sıfatı ile bile olsa belgelenmemiş hiçbir iddiaya taraf olmazlar. Belgelenmedikçe iddiaların bir iftira ya da dedikodu görüşleri olarak kalacağını bilirler.
9- Olaylar ve kişiler arası ilişkilerde hep yapıcı, uzlaştırıcı ve arabulucu tavır takınırlar.
Başkalarını size kötüleyen kimseler, bilmiş olunuz ki sizi de başkalarına kötülerler.