Akademik kariyer ile ilgili ne yazık ki o kadar az bilinen şey var ki bilinenlerin de bir çoğu maalesef ya yanlış ya da eksik. Dolayısı ile öncelikle akademik kariyer isteyenler için temel gereklilikler neler onlardan bahsetmek gerekir. Öncelikle gerçekten akademik kariyer isteyip istemediğinize emin olmanız ve neden akademik kariyer yapmak istediğinizi belirlemeniz gerekir. Akademik kariyere bir iş kapısı olarak bakabilir, ün ve unvan kazanmanın bir yolu olarak görebilir ya da araştırmalar yaparak ülke ve dünyaya katkıda bulunmayı düşünebilirsiniz. Son yıllarda ilk iki hedefe daha yatkın bir kitle olduğu bir gerçek olmakla birlikte üniversitelerin de ne kadar araştırma geliştirme faaliyetleri gerçekleştirdiğini elbette sorgulayabilirsiniz lakin hedef ve ortam ne olursa olsun bir takım genel gereklilikler var ki bunları bilmek en azından akademik kariyer isteyenler için önemli.
1- LİSANS ORTALAMASI; Son yıllarda üniversiteden mezun olan kişi sayısı arttı ve iş bulma şansı giderek daha da azalıyor bu nedenle yüksek lisans bir çıkış bazen de bir kaçış kapısı olabiliyor. Dolayısı ile yüksek lisansa başvuran sayısında da büyük artış var. Bu nedenle lisans ortalamanızı 3,00 üstünde tutmanız büyük önem taşıyor.
2- ALES; Yüksek lisansa girişte ALES oldukça önemli bir kriter. Bölümden bölüme, üniversiteden üniversiteye, sayısal ve sözelde farklılıklar elbette olacaktır ancak hangi bölüm olursa olsun 80’in altına düşmemeniz gerekiyor.
3- YABANCI DİL; Akademik kariyer için olmazsa olmaz koşullardan biri de yabancı dil elbette. Bazı üniversiteler yüksek lisans aşamasında yabancı dili şart koşmasa da doktora sürecinde muhakkak gerekli olacaktır. Özellikle YDS sınavından 50’in üzerinde almanız başlangıç şartı için önemli. Akademisyen olmak için bazı üniversitelerde 55, 60 hatta daha fazla puan da gerekli olabilir.
4- BİLİM SINAVI, MÜLAKAT; Bir çok üniversite yüksek lisans/ doktora alımlarında bilim sınavı ya da mülakat yapmaktadır. Mülakat çok daha subjektif bir değerlendirme aşaması olsa da her ikisi de aslında akademik kariyer aşamalarında bölümlerin de söz sahibi olması için belirlenmiş kriterlerdir. Elbette ki burada bölümlerin akademik kariyere müsait olan adayları belirleyecek sorular sorması önemli zira diğer kriterlerden yüksek puanlar alınması iyi bir akademisyen olunacağı anlamına gelmiyor. Diğer tüm mesleklerde olduğu gibi akademisyenlik için de usta-çırak ilişkisi önemli o yüzden öğrenci ve danışman uyumu akademik kariyer için diğer tüm kriterler kadar önemli. Ancak burada da hocaların en azından temel kriterleri sağlayan ve de araştırmayı seven öğrencileri seçmesi akademik kalite açısından gereklilik olduğu da unutulmamalı.
Sonuç olarak elbette bir çok kişi akademik kariyer isteyebilir ancak isteyen arkadaşlar en azından yukarıdaki kriterleri minimum düzeyde sağlayabilirler ise kariyer yolunda daha emin adımlarla yürüyebilirler. Ve bu süreçler gerek lisans aşamasında gerekse yüksek lisans ve doktora sürecinde danışman hocalar ile iletişim halinde yürütülürse çok daha sağlıklı sonuçlar elde edilecektir.